شیوع جهانی کرونا ویروس این روزها جهان را تحت تأثیر خود قرار داده است.
همه‌ی خبرگزاری‌ها و منابع اطلاعاتی در حال نشر اخبار مربوط به این رویداد جهانی هستند.
گرچه در شرایط موجود انتقال اطلاعات صحیح و موثق درباره‌ی راههای پیشگیری و اصول قرنطینه به عموم مردم، بنظر مهم‌تر و کاربردی‌تر از بازنشر اعداد و آمار تلفات و بهبود یافتگان از این پاندمی می‌آید.
این کار باعث می‌شود تا ضمن جلوگیری از شیوع بیشتر مسیر را برای خاتمه دادن به این کابوس هموار کند.
امید است که این مطلب بتواند راهنمایی‌های مفیدی در این زمینه ارائه دهد.
تاریخچه‌ی قرنطینه
قرنطینه یا قَرَنطین به معنی محدود کردن اجباری افراد برای جلوگیری از فراگیر شدن بیماری یا عوامل خطرساز در اجتماع است که معمولاً در مورد انسان‌ها و گاه نیز برای جانوران انجام می‌شود.
ریشه‌ی این لغت لاتین به زبان ایتالیایی (Quarantaine) و به معنی دوره‌ی چهل روزه است و ماجرای آن به اواسط قرن چهاردهم میلادی بازمی‌گردد.
کشتی‌هایی که به شهر دوبرونیک (در مکان کرواسی کنونی) می‌رسیدند به دلیل نگرانی از گسترش طاعون به اجبار به مدت چهل روز پیش از پهلو گرفتن در اسکله در جایی مشخص
متوقف می‌شدند.
آنها می‌توانستند پس از اطمینان از رفع خطر شیوع به بندرگاه وارد شوند.
تأثیر بکارگیری این تکنیک بهداشتی با وجود گذشت قرن‌ها هنوز هم به قوت خود باقی و به عنوان یکی از موثرترین راهکارها در زمان اپیدمی و پاندمی استفاده می‌شود.
پاندمی کرونا ویروس و لزوم برقراری قرنطینه :
هر بحران اجتماعی معمولاً با موجی از اظهار نظرها و توصیه‌های متنوع از سوی افراد و جریان‌های مختلف همراه است که لزوماً کارساز نبوده و به لحاظ علمی معتبر نیستند.
شیوع جهانی کرونا ویروس هم از این قاعده مستثنی نیست و با آغاز همه‌گیری بیماری کوید 19 موج اخبار نادرست و اطلاعات غیرعلمی نیز در بین مردم و شبکه‌های اجتماعی فزونی گرفته است، تا جایی که تشخیص موارد صحیح و اصولی از سایر موارد روز‌به‌روز دشوارتر می‌شود.
به‌رغم اطلاع‌رسانی وسیع سازمان بهداشت جهانی (WHO) درباره‌ی خطرات این ویروس و عوامل موثر و راههای پیشگیری از آن، به‌دلیل ازدحام خبری و تراکم بیش‌ازحد کانال‌های
اطلاعاتی و اخبار لحظه‌ای، این آگاهی‌رسانی در بسیاری از موارد ناموفق بوده است.
گروه‌هایی نیز با پخش شایعات و اشاعه خرافات از این آشفته بازار سوء استفاده و به فروش مواد نامناسب و ارائه راهکارهای خُرافی و غیر علمی مشغول شده‌اند.
و متاسفانه بخاطر ناآگاهی و پایین بودن سطح سواد و اطلاعات نیز با بازخورد غیرقابل انتظاری از سوی برخی اقشار پایین جامعه مواجه شد.
چرا قرنطینه؟؟
میان شیوع یک اپیدمی تا یافتن راه حلی کارگشا برای رفع آن فاصله‌ی زمانی مشخصی وجود ندارد.
گاهی این زمان کوتاه بوده و اپیدمی بزودی ریشه‌کن می‌شود.
گاه نیز سرایت آن به دیگر نقاط چنان برق‌آساست که فرصتی برای کشف واکسن یا داروی موثر باقی نگذاشته و در مدت زمان کوتاهی به یک شیوع جهانی تبدیل می‌شود.
باید نظر داشت که حتی کشف واکسن یا داروی مربوطه نیز به معنای رفع سریع و ناگهانی بیماری نیست و پس از کشف و تولید، این موارد تا هنگام توزیع همگانی نیازمند آزمایش‌های متعدد و ایجاد خط تولید و … است که هر کدام مستلزم صرف زمان و هزینه‌های سنگینی است.
لازم به ذکر است که این مجموعه تا رسیدن به حالت کنترل و شفابخشی باید مراحل سختی را طی کند.
خطر در یک قدمی ماست: آن را جدی بگیریم!!
یکی از مشکلات بزرگ در بیماری کوید 19 طولانی بودن دوران نهفتگی و کم بودن علائم ظاهری بیماری است که امکان انتشار آن را بسیار بیشتر می‌کند.
بنابر اظهارات جوامع پزشکی تا20% افراد مبتلا بیماری را با کمترین حد و شبیه به یک سرماخوردگی طی می‌کنند.
حدود 80% نیز آن را با علایم خفیف گذرانده و اکثراً تا پیش از رسیدن به مراحل حاد، بیماری تقریباً هیچگونه علائمی از خود نشان نمی‌دهد یا دارای علائم ظاهری بسیار خفیفی هستند.
این مورد باعث می‌شود تا شخص با عدم اطلاع از آلودگی یا ابتلاء به کرونا ویروس، ناآگاهانه آن را در میان سایرین انتشار دهد.
از طرفی افراد مبتلا نیز اکثراً شفا یافته و بین 2تا3 درصد آنها می‌میرند که البته رقم کوچکی نبوده و به لحاظ آماری خبر خوبی نیست.
دوره‌ی نهفتگی طولانی ( بین 2 تا 3 هفته و حتی بیشتر) این بیماری، فرصت زیادی برای تکثیر ویروس‌ها پدید می‌آورد.
این چرخه شیوع طولانی با افزایش تعداد بیماران، کمبود وسایل و تجهیزات پزشکی را هم به لیست مشکلات می‌افزاید.
همین موضوع لزوم قرنطینه و جداسازی افراد در همه‌ی سطوح را در دوران شیوع بیش از پیش نمایان می‌کند.
این مشکل خصوصاً در مناطق پر جمعیت و مراکزی که با مراجعات عمومی زیادی مواجهند بیشتر صدق می‌کند.
فروشگاه‌های بزرگ، اماکن عمومی مانند ورزشگاه‌ها، پادگان‌ها، درمانگاه‌ها و… از جمله این موارد هستند. لذا باید تردد به این مراکز را به کمترین حد رسانده و از مراجعات بی‌مورد پیشگیری کرد.
در چنین شرایطی است که برای مهار بیماری و پیشگیری از انتشار بیشتر عامل ویروسی آن، دست به دامن روش‌هایی متفاوت می‌شویم.
در پاندمی کرونا ویروس نیز سرعت بالای این شیوع جهانی عملاً فرصت حیاتی برای کشف و آماده‌سازی داروهای موثر را از دانشمندان علوم پزشکی گرفت و با تحمیل هزینه‌های انسانی و مالی سنگین و فلج کردن بسیاری از بخش‌های اقتصادی جهان را در بهت و غافلگیری فرو برد.
چاره‌ی کار در مواجهه با یک بیماری بدون واکسن و دارو چیست؟
اما آیا همیشه چاره‌ای برای کار هست؟
اعلام وضعیت اضطراری و موقعیت قرمز کرونا ویروس توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO یا Word Health Organization) بخوبی نشان داد که سران اغلب کشورها به لزوم جداسازی گروه‌های مردم واقف شده‌اند و برای پیشگیری از تشکیل اجتماعاتی که می‌توانند خطر شیوع و آلودگی ویروسی را بالا می‌برد کاملاً آمادگی دارند.
به این ترتیب تدابیر لازم بسرعت انجام شد تا مقدمات یک قرنطینه‌ی اساسی در جهان آماده شده و عملاً شکل گیرد.
هر چند تأخیر در اطلاع‌رسانی و عدم اجرای بموقع قرنطینه نیز در برخی از کشورها به موج سنگینی از تلفات انسانی انجامیده که هیچ واژه‌ای جز بی‌تدبیری نمی‌توان برای بیان آن بکار برد.
کمبود امکانات پزشکی و حتی کمترین ملزومات پیشگیری و تآمین نبودن گروه‌های زیادی از مردم برای قرنطینه نشینی هم از دیگر موانع اجرای کامل این گام به حساب می‌آید.
اما این سهل‌انگاری مختص مسئولین نیست و متاسفانه مردم نیز در بسیاری از نقاط جهان با ندانم کاری، دست زدن به کارهایی بی‌مورد و عدم رعایت اصول بهداشتی اوضاع را وخیم‌تر می‌کنند.
نمونه‌ی آن هم سفرهای زیاد و میلیونی مردم در هنگام اوج شیوع کرونا ویروس بود که در ایام تعطیلات نوروزی سال 99 و به‌رغم توصیه‌های مکرر کادر درمانی کشورمان شاهد آن بودیم.
بررسی آمار شیوع روزافزون بیماری در مناطقی که مقصد این سفرها بودند بخوبی نشانگر عمق فاجعه است.
قرنطینه اساسی یا فاصله‌گذاری اجتماعی چیست؟
قرنطینه‌ی اساسی به معنی ارائه تسهیلاتی از طرف دولت به مردم است که عملکردهای اصلی جامعه را حفظ می‌کند و در عین حال گروه‌های مردم را تا هنگام رفع یا کاهش عامل بیماری شده در جهت کاهش آمار تلفات از هم جدا نگه می‌دارد.
این انزوا یا قرنطینه مانند کمربندی بهداشتی و شامل جداسازی حفاظتی، لغو اجتماعات گسترده مانند رویدادهای ورزشی، تعطیلی مشاغل عمومی و کارخانجات، مراکز آموزشی و… است.
این رویداد نیازمند حمایت مالی دولت و مشارکت اجتماعی وسیع و فعال مردم بوده و معمولاً با کمک نیروهای نظامی یا سایر ارگان‌های قدرتمند کشوری عملی می‌شود.
در زمانی که عموم مردم در قرنطینه بسر می‌برند نیروهای متخصص و آزموده به پاکسازی اماکن می‌پردازند.
البته قرنطینه نیز دارای درجاتی است و برای همه افراد بطور یکسان اجرا نمی‌شود.
برای مثال افرادی که ابتلا یا آلودگی آنها توسط تست‌های مربوطه مشخص شده است در مکان‌های مخصوص و اغلب در مراکز دور از محل زندگی عموم مردم قرنطینه می‌شوند.
به این منظور بیمارستان‌های صحرایی، آزمایشگاه‌های سیار و سوله‌های بهداشتی مجهز جهت مداوای بیماران در نقاط مختلف دنیا بسرعت احداث و راه‌اندازی شده و به کمک مراکز ثابت و بیمارستانها و درمانگاه‌ها می‌شتابند.
سایر افراد نیز با داشتن استانداردهای سلامتی و برای مصون ماندن از ابتلا یا آلودگی تا زمان رفع آن باید به قرنطینه خانگی پناه ببرند که مهمترین توصیه WHO و به نوعی بهترین چاره کار نیز هست، چون با جدا شدن افراد سالم و غیرآلوده از سایرین زنجیره تکثیر و انتشار کرونا ویروس عملاً قطع می‌شود.
روایتی ساده از ماجرای پاندمی کرونا ویروس:
تعدادی از افراد اجتماع به ویروس آلوده هستند که یا مداوا می‌شوند و یا می‌میرند.
اما گروه بزرگتری از مردم نیز یا پاک هستند و یا با وجود آلودگی هنوز علائم را نشان نداده و به اصطلاح سرپا هستند.
اگر این افراد با مدارا و خویشتن‌داری دوران قرنطینه را طی کرده و تا پایان شیوع در خانه بماند هم خود و هم دیگران را در برابر این بیماری مصون می‌کنند و در همین اثنا به ضعیف‌تر شدن ویروس هم کمک شده تا دوران شیوع زودتر سپری شود.
ممکن است در همین حین نیز با تلاش مضاعف دانشمندان دارویی موثر برای رفع عوارض بیماری شناسایی یا واکسن آن کشف و به مقیاس جهانی تولید شود.
حضور افراد در اجتماع مساوی با برخورد و تماس با سایرین و احتمال انتقال عامل ویروسی است.
این کار در عمل نتایج قرنطینه را از از بین برده و زحمات سایرین در کاهش تعداد و قدرت ویروس‌ها را بی‌نتیجه می‌کند.
نتیجه اینکه با عمل به توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت:
” در خانه بمانیم تا با گذر از موج این پاندمی روزهای روشن آینده را ببینیم”
