روش صحیح خوابیدن از منظر سلامتی
خواب و سلامتی دو موهبت نادیدنی هستند که گرچه وجودشان چندان به چشم نمی‌آید اما نبودشان آسایش را در زندگی مختل می‌کند.
ترکیب این دو اما آسایشی بی بدیل است که با هیچ چیز در جهان قابل مقایسه نیست.
اکنون این سوال مطرح است که چه کنیم تا آسوده بخوابیم و با تندرستی از خواب برخیزیم؟
برای گرفتن پاسخ این پرسش تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا روش صحیح خوابیدن از منظر سلامتی را با هم بررسی کنیم و از نقطه نظرات اهل فن در این مورد با خبر شویم.
انسان‌های اولیه چگونه می‌خوابیدند؟
در زمان‌های بسیار دور انسان‌ها در شرایطی بسیار متفاوت شب را به روز می‌رساندند.
استراحت بر روی زمین ناهموار بدون وجود پوشش مناسب برای محافظت در برابر سرما و گرما و مخاطرات محیط اطراف، تنها بخشی از مشکلات آنها بود.
تا چندی پیش نقل قول‌هایی نه چندان موثق بر زبان مردم جاری بود که بر طبق آن، مردم آن دوران علیرغم وجود مشکلات فراوان از تندرستی کامل و بالایی بهره‌مند بوده‌اند.
اما تحقیقات اخیر باستان‌شناسان و مبادله یافته‌های آنان با دیرین شناسان حکایت از حقایقی متفاوت دارد.
بررسی بر روی اسکلت‌های بجا مانده از نیاکان ما حکایت از وجود بیماری‌های مفاصل و تغییر شکل اندام‌های آنها در طول حیات‌شان دارد که احتمالاً با نحوه‌ی خواب و فُرم بدنی آنها حین استراحت دارای ارتباط مستقیمی است.
اکنون آن زمان گذشته و مردم آن دوران نیز با خصوصیات بدنی که داشته‌اند به یادگارهایی برای تحقیقات علمی تبدیل شده‌اند.
اما انسان مدرن، با فیزیولوژی و آناتومی امروزی که دارد باید چگونه بخوابد؟ و بعبارتی روش صحیح خوابیدن از منظر سلامتی چگونه است؟
در مورد نحوه‌ی صحیح خوابیدن، سخن‌ها و توصیه‌ها فراوان است.
اما شاید توجه به وضعیت خاص هر فرد و الزامات بدن و تندرستی افراد برای یافتن بهترین روش برای هر شخص تا حدود زیادی راهگشا باشد.
در هر یک از این روش‌ها محاسن و معایبی وجود دارد که استفاده از آنها را برای برخی مفیدتر و برای گروهی مضر و حتی ممنوع می‌کند.
مثلاً برای یک خانم باردار توصیه به خوابیدن بر روی شکم نمی‌تواند تجویز جالبی باشد! یا برای فردی با محدودیت‌های حرکتی مسلماً استفاده از همه‌ی روش‌های خوابیدن مقدور نیست.
انواع مدل‌های خوابیدن:
علاوه بر روش‌های خوابیدن بر روی وجوه مختلف بدن شامل خوابیدن به پشت یا اصطلاحاً طاق‌باز، هر یک از پهلوهای راست، چپ و نیز خوابیدن بر روی شکم، روش‌های فرعی دیگری نیز وجود دارد که اتفاقاً دارای توجیهات علمی و طرفداران خاص خود نیز هست.
مانند خوابیدن به روش جنینی و استفاده از بالش‌های بدنی و… که در اینجا به شرح چگونگی و امتیازات و اشکالات هر یک می‌پردازیم:
خوابیدن به پشت یا طاق‌باز
حالتی است که کمر و ستون مهره بیشترین تماس را با بستر دارد.
انتخاب اینکه در این حالت دستها به چه شکل قرار می‌گیرند با شماست.
از محاسن این روش توزیع صحیح وزن در تمام نقاط و کمک به حفظ آناتومی صحیح بدن است.
در صورتی که چند بالشتک کوچک مخصوص بستر، قوس‌ها و نواحی خالی زیر کمر و زانوها را پر کند می‌توان این روش را تا حدود زیادی مناسب دانست.
باز بودن مجاری تنفسی و حفظ پوست از چروک برداشتن و پیری زودرس هم از مزایای این روش خوابیدن است، تنها به این شرط که عادت به قرار دادن دستها بر روی صورت نداشته باشید.
در نوزادان نیز این روش بخاطر کم کردن ریسک بسته شدن راههای تنفسی و پیشگیری از بروز ایست تنفسی بسیار پرطرفدار است.
اشکال وارد بر این روش افزایش احتمال بازگشت اسید و بروز سوزش و ناراحتی‌های ناحیه معده است که به همین دلیل هم در کاربرانی با استعداد بیماری‌های ناحیه‌ی شکم و معده توصیه نمی‌شود.
خوابیدن بر روی شکم
جزو روش‌هایی است که کمترین میزان توصیه در مورد آن شده و معایب برشمرده برای آن از محاسنش بیشتر است.
بروز چروک‌های عمیق پوستی به دلیل فشار وارده بر چهره در طول ساعات متمادی خواب در این حالت بسیار معمول است.
خوابیدن بر روی شکم هم‌چنین برای افرادی با سابقه‌ی تنگی نفس و اختلالات ریوی چندان مناسب نیست و مشکلات تنفسی را در آنها تشدید می‌کند.
هر چند در عوارضی چون آب آوردن ریه یا احتقان بطور مقطعی و موقت توسط پزشکان تجویز می‌شود، زیرا در این حالت آب و مواد زائد در ریه تجمع نمی‌کنند یا راحت‌تر از سایر روش‌ها از آن خارج می‌شوند.
خوابیدن به پشت برای نوزادان جزو بدترین مدل‌ها بوده و احتمال بروز خفگی را در آنها تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
هر چند برخی از مادران این روش را برای کاهش نفخ موثر و مفید می‌دانند.
توصیه به این مادران مراقبت دائمی و نظارت بر تنفس کودک است تا مشکلی پیش نیاید.
این روش برای حفظ آناتومی بدن نیز ابداً مفید نبوده و برعکس، مضرات زیادی در پی دارد.
دردهای گردن و کمر از شناخته شده‌ترین این مشکلات بوده و بر ناحیه‌س ستون مهره نیز فشار جانبی زیادی وارد می‌شود.
علاوه بر این برای تنفس در این حالت مرتباً نیاز به تغییر حالت سر و چرخش آن به چپ و راست دارد که به خارج شدن مهره‌ها از ردیف ستون مهره می‌انجامد و در دراز مدت زمینه آرتروز این ناحیه را هم فراهم می‌کند.
اما اگر بنا بر عادت بر روی شکم می‌خوابید و قادر به ترک آن نیستید برایتان چند توصیه داریم:
روش صحیح خوابیدن به شکم
اگر می‌توانید از بالش استفاده نکنید یا تا حد امکان نازک‌ترین سایز آن را بکار ببرید.
قرار دادن بالشتک کوچکی زیر ناحیه لگن هم تا حدودی از فشار بر این ناحیه کم می‌کند.
هم‌چنین پس از خواب بر روی شکم بهتر است با انجام حرکات ورزشی و کششی، بدن را به فُرم اصلی خود بازگردانید.
خوابیدن به پهلو و دانستنی‌های آن:
خوابیدن به پهلوها از بهترین روش‌های خواب است که به عموم مردم توصیه می‌شود.
گرچه عوارضی نیز برای این روش خوابیدن ذکر شده اما با انجام توصیه‌های بهداشتی و پزشکی می‌توان این مشکلات را نیز به حداقل رسانده یا بطور کلی رفع کرد.
در حالت خوابیدن به پهلو امکان بروز چروک‌های پوستی وجود دارد.
فشار بر شانه‌ها هم از مواردی است که در این روش خوابیدن نسبت به آنها هشدار داده می‌شود.
اما با پهلو به پهلو شدن می‌توان از همه‌ی این عوارض پیشگیری نمود.
گروهی نیز معتقدند که با خوابیدن روی یک پهلو ممکن است کلیه‌ای را که در ناحیه تحت فشار قرار می‌گیرد دچار عوارض کرده و احتمال ابتلا به سنگ را در آن بالاتر ببرد.
خوشبختانه این مشکل هم با تغییر و پهلو به پهلو شدن از میان برداشته می‌شود.
عوارض دیگری مانند سوزش معده و فشار به کبد نیز برای حالت خوابیدن به پهلوها ذکر شده که بر سر صحت و درستی آنها اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد.
علیرغم تمام این مشکلات اما هنوز هم این حالت پرطرفدارترین روش برای خواب محسوب می‌شود.
خوابیدن در حالت جنینی چگونه است؟ و معایب و محاسن آن کدامند؟
در این روش بعد از خوابیدن به پهلو پاها را در شکم جمع می‌کنیم.
این روش خوابیدن که برای دوران بارداری مفید و بی‌ضرر است خروپف را نیز کم می‌کند، اما می‌تواند تا حدودی باعث درد در کمر و گردن شود.
استفاده از بالشتک در میان زانوان این روش را بهبود بخشیده و احتمال بروز درد در این نواحی را نیز کاهش می‌دهد.
نوع تشک و روش صحیح خوابیدن :
اگر به رعایت نکاتی برای حفظ ستون مهره ملزم هستید علاوه بر روش خوابیدن به تشکی که بر روی آن می‌خوابید هم دقت کنید.
برای حفظ ستون مهره و کمر از آسیب، انتخاب تشک طبی با درجه سفتی مناسب یکی از راهکارهای مفید و موثر است.
هم‌چنین انتخاب تشک‌های فنر منفصل و بدون لرزش نیز برای این منظور مفید است و از بروز و تشدید درد کمر، عضلات و مفاصل پیشگیری می‌کند.
وجود فوم‌های هوشمند در تشک نیز بخاطر قابلیت بالای تطبیق آنها با بدن تا حدود زیادی از مشکلات حین خواب می‌کاهد و بدن را در برابر آسیب ناشی از رفلکس حرکات ناخودآگاه بدن در ضمن خواب مصون می‌کند.
وجود لایه‌های نگهدارنده ریباند و اسپان‌باند در تشک‌های خوشخواب مدرن از جمله عواملی است که از تغییر شکل تشک جلوگیری می‌کند.
علاوه بر حفاظت از تشک، وجود بدنه و سطح با ثبات در تشک به حفظ بدن کاربر در حالت اصلی نیز کمک می‌کند و کمر و ستون مهره را از آسیب و دفرمه شدن محافظت می‌کند که در حفظ سلامتی اعضای بدن این افراد بسیار موثر است.
انتخاب بالش مناسب نیز از جمله مواردی است که به روش صحیح خوابیدن از منظر سلامتی کمک شایانی می‌کند.
بالش هماهنگ با بدن و به شرط داشتن ارتفاع مناسب و درجه سفتی لازم نیز در اجرای مدل صحیح خوابیدن موثر و مفید است.
بالش مناسب با پر کردن نواحی زیر گردن و قوس مهره‌های گردنی از فشار بر این نواحی کاسته و آرامش لازم حین خواب را تأمین می‌کند و از بروز آسیب به این نواحی پیشگیری می‌کند.
تسهیل گردش خون و تنفس نیز از مواردی هستند که با انتخاب بالش و تشک مناسب انجام می‌گیرد و تأثیر زیادی در کیفیت خواب و بازخورد آن در میزان سلامتی افراد بر جای می‌گذارد.
رعایت اصول مهندسی ساخت و استانداردهای مدیکال در تهیه‌ی بالش و تشک طبی هم موارد دیگری هستند که به نوبه‌ی خود بر روش صحیح خوابیدن از منظر سلامتی موثرند.
پس با انتخاب هوشمندانه این دو بخش از کالای خواب در بستر خود، به رفع مشکلات در این زمینه کمک کرده و خود را از این گونه معضلات آسوده کنید.
برای دریافت راهنمایی‌های بیشتر در این زمینه نیز می‌توانید با مشاوران گرم و نرم در تماس باشید.
