در آخرین روز سال 2019 میلادی خبری در رسانه‌ها منتشر شد که خیلی زود سایر اخبار جهانی را تحت تأثیر قرار داده و به حاشیه راند: کرونا !!!
هراس پدید آمده از شیوع اپیدمی نوعی بیماری جدید با منشأ ویروسی بسرعت زمین را در بر گرفت.
تا پیش از به پایان رسیدن اولین ماه سال نو انتشار آمار تلفات رو به افزایش جدی بودن بحران را به همگان گوشزد کرد.
اکنون که موج این بیماری به کشور ما هم رسیده لازم است به طور جدی به بررسی آن پرداخته و راههای ممکن برای کاهش سرعت روند شیوع آن را رصد کنیم.
در این نوشتار با هم روش‌های شناخت و پیشگیری از این بیماری را مرور می‌کنیم.
چه کنیم تا به کرونا ویروس دچار نشویم؟
تا زمان نوشتن این مطلب “کرونا ویروس 2019” همچنان با سرعت می‌تازد و علیرغم تلاش‌های مستمر و بی‌وقفه جهانی مرزهای کشورهای مختلف را یکی پس از دیگری طی می‌کند.
این در حالی است که تا این لحظه هنوز هیچ واکسن یا راه درمانی تأیید شده‌ای برای آن شناسایی نشده است.
گرچه به‌تازگی ماده‌ای با نام اختصاری 22k توسط یک گروه از محققان دانشگاهی آلمان و سوئد معرفی شده که بنا بر اظهارات دانشمندان ممکن است قادر به کنترل گسترش این ویروس در بین انسان‌ها باشد.
این عامل پیشتر در مقابله با ویروس مولد سرماخوردگی معمولی و نیز عامل بیماریهای سارس و مرس خوب عمل کرده است.
مهم‌ترین توصیه‌های بهداشتی برای مقابله با آن هنوز هم در قالب “برنامه‌های پیشگیری” ارائه می‌شود و علیرغم همه‌گیری بیماری، بکارگیری این روش‌ها برای همگان کاملاً مقدور است.
ملاحظات بهداشتی ساده و اصولی که رعایت آنها در شرایط عادی و بدون حضور بیماری هم بسیار مفید است.
بیماریهای مُسری چه تعریفی دارند؟
پیش از آنکه راههای مقابله با شیوع این ویروس را برشماریم بد نیست تا به تعریف مختصری از بیماریهای واگیردار و تفاوت آن با سایر انواع بیماریها بپردازیم.
در دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا می‌خوانیم:
“بیماری واگیرا، واگیردار یا بیماری مُسری (به انگلیسی: Contagious disease) صورتی از بیماریهای عفونی است که در آن عامل بیماری‌زا از طریق فیزیکی از بیمار به فرد سالم انتقال می‌یابد.
اهمیت این دسته از بیماریها در آن است که می‌توانند باعث همه‌گیری شوند؛ و می‌توان از عوامل آن به باکتری و ویروس اشاره کرد.”
“اهمیت” ذکر شده در این تعریف در واقع همان تفاوت میان این دسته با سایر انواع بیماریها نیز هست.
چنان که مثلا بیماری‌هایی با منشأ ژنتیکی یا ناشی از حوادث قابل سرایت به دیگران نیستند و از این نظر مشکلی تولید نمی‌کنند.
بی‌شک رعایت برخی نکات بظاهر کوچک ولی مهم، می‌تواند از سرعت و شدت همگانی شدن این ویروس (در اینجا کرونا) کم کند.
اما با افزایش سرعت همه‌گیری و ورود آن به جوامع گسترده‌تر، مشکل به‌مراتب بزرگتر و پیچیده‌تر می‌شود.
با دچار شدن یکی از افراد خانواده به یک بیماری مُسری مانند سرماخوردگی لازم است همکاری خوبی بین اطرافیان صورت گیرد تا در طول دوره بیماری و نقاهت از انتشار عامل بیماری به سایرین جلوگیری شود.
رعایت همین نکته کافیست تا پس از درمان فرد، بیماری از محل مورد نظر ریشه‌کن شده و مشکلی برای سایرین پدید نیاورد.
اما در صورتی که عامل بیماری (ویروس یا باکتری) سایرین را هم آلوده کند احتمالاً مشکل بزرگتری در مسیر خواهد بود.
این عامل پس از مدتی مجدداً به خانه بازمی‌گردد و این بار اتفاقاً قوی‌تر از پیش!! و درمان آن مسلماً به سادگی دفعه قبل نخواهد بود.
چرخه رفت و آمد این بیماری می‌تواند بارها و هر بار با شدت بیشتری تکرار شود.
در مورد بیماری‌هایی با منشأ باکتریایی در هر دوره به‌تدریج از تأثیر مصرف داروها کاسته شده و قدرت آنها در درمان بیماری کم و کمتر می‌شود و از آن سو نیز بیماری با شدت بیشتری گسترش می‌یابد.
چرخه میکروبی (ویروس و باکتری) چیست و چگونه عمل می‌کند؟
بیماری‌هایی با منشأ میکروبی در سطح اجتماع مانند یک چرخه عمل می‌کنند که به زبان ساده شامل مراحل زیر است:
آلودگی ابتلاء انتقال شیوع-آلودگی
در هر بار تکرار این سیکل، فرد بیمار ضعیف‌تر و ویروس‌ها قوی‌تر خواهند شد.
برای پیشگیری از ورود و گرفتار شدن در این چرخه رعایت یک سری اصول اولیه بهداشتی در سطح فرد، خانواده و اجتماع لازم و اجتناب‌ناپذیر بنظر می‌رسد.
البته در برخی موارد نیز فرد بدون آنکه خود بیمار شود نقش ناقل بیماری را ایفا می‌کند.
در مسیر تکامل ویروس‌های مولد بیماری گاه با انواع جهش روبرو هستیم.
تولد گونه‌های جدید و ناشناخته ویروسی که شناخت راههای مقابله با آنها ابداً کار آسانی نیست حاصل این‌گونه جهش‌هاست که می‌توانند تا دستیابی به راه حل‌های درمانی لازم، در مقیاس وسیعی انتشار یافته و تلفات سنگین ببار آورند.
برای پرهیز از ورود به چرخه میکروبی چه کارهایی لازم است؟
حال تصور کنید که رعایت اصول اولیه بهداشتی در مقایسه با طی این مسیر پرخطر چقدر آسان‌تر، کم‌هزینه‌تر و تا چه اندازه امکان‌پذیرتر است و حذف این مسیر سخت و پرهزینه چقدر می‌تواند برای انسان مفیدتر باشد.
با رعایت اصول بهداشتی می‌توان مشکل را پیش از ریشه‌دار شدن براحتی رفع کرد.
در ادامه به مهم‌ترین و در عین حال ساده‌ترین اصول بهداشت فردی و اجتماعی اشاره خواهیم کرد:
15 نکته مهم برای رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی در مقابله با کرونا ویروس
1 – شستن مرتب دستها با آب و صابون و مایع یا ژل حاوی الکل بعد از تماس با اشیاء و بصورت مکرر در طول ساعات شبانه روز و خشک کردن آن با دستمال یکبار مصرف…
اگر این کار را در محل‌های عمومی انجام می‌دهید با همان دستمال شیر دستشویی را ببندید و سپس آن را در سطل زباله دردار بیاندازید.
2- استفاده از دستکش‌های بهداشتی و یکبار مصرف در اماکن عمومی و هنگام استفاده از وسایلی که توسط سایرین مورد استفاده و تماس قرار می‌گیرند مانند دستگاه خودپرداز، دستگیره در اتومبیل و…
3- تا حد امکان: اجتناب از خروج از منزل و حضور کمتر در محافل عمومی و مراکز پر جمعیت، حذف سفرهای بین شهری و کشوری غیرلازم، بخصوص به مقصد مناطق آلوده به ویروس.
رعایت اصول خود قرنطینگی به‌محض اطلاع از آلوده بودن به کرونا ویروس.
4- پرهیز از تماس نزدیک و حذف دست دادن، روبوسی، در آغوش کشیدن و هر عمل فیزیکی که به انتقال ویروس منجر شود.
5 – ضد عفونی وسایلی که در دسترس عمومی بوده یا توسط افراد مشخص به تکرار لمس می‌شوند مانند دستگیره درها، درب یخچال و کابینت، کلید و پریزهای برقی منزل، گوشی تلفن ثابت و…
6- گوشی موبایل و اسکناس‌هایی که روزانه بین مردم تبادل می‌شوند دو مورد از آلوده‌ترین اشیاء موجود در دسترس هستند.
ممکن است فردی که قبل از شما با پول تماس داشته به کرونا ویروس آلوده باشد و براحتی و فقط با یک تماس ساده آن را به شما منتقل نماید.
برای جلوگیری از انتقال این آلودگی از دست زدن به اسکناس بدون دستکش تا حد امکان پرهیز کرده یا بلافاصله دستهایتان را بشویید و ضدعفونی کنید.
گوشی موبایل را هم مرتباً و چند بار در طول روز با دستمال یا پنبه آغشته به محلول‌های الکلی پاک کنید.
7- اجتناب از خارش، لمس، و مالیدن دستها به چشم و دهان و گوش.
این نقاط می‌توانند کرونا ویروس را از طریق مخاط براحتی به درون بدن راهنمایی کنند.
8 – جلوگیری از تماس با مایعات بدن فرد آلوده یا بیمار مانند عرق، ادرار، خلط و سایر ترشحات و نیز پرهیز از تماس فیزیکی با وسایل شخصی و کاربردی فرد که ممکن است به ویروس آلوده باشند نظیر دستمال، حوله، ابزار کار و…
9 – پوشاندن بینی و دهان در موقع عطسه و سرفه با دستمال یکبار مصرف چه توسط بیمار و چه سایر افراد برای پیشگیری از انتقال یا دریافت ویروس، اگر در لحظه عطسه دستمال در دسترس نبود می‌توان این کار را با آرنج خم شده‌ی دست انجام داد.
انتقال دستمال آلوده به سطل زباله دردار تا ویروس منتقل شده به آن، بار دیگر در محیط منتشر نشود.
بخاطر داشته باشید که حذف این مرحله از کار می‌تواند مراحل قبل را هم بی‌اثر کند.
10- استفاده مرتب و مکرر از ماسک فیلتردار و سالم که بخوی مانع از ورود ویروس به محفظه تنفسی شود.
به دلیل آنکه سیستم تنفسی از مهم ترین راههای انتقال کرونا ویروس است کاربرد ماسک کاملاً ضروری است.
در مورد افراد مبتلا استفاده از ماسک به منظور پیشگیری از انتقال ویروس به سایرین انجام می‌گیرد. در حالی که افراد سالم ماسک را برای پیشگیری از مبتلا شدن به ویروس بکار می‌برند.
پس اگر خود به این ویروس آلوده نیستید در محیط پاکیزه و شخصی خود نیازی به استفاده از ماسک ندارید.
11 – اجتناب از تماس با افراد دچار سرماخوردگی، آنفلووانزا و سایر بیماریهای ویروسی و میکروبی، در این مورد کادر پزشکی و افرادی که در مراکز درمانی و مطب‌ها خدمات رسانی می‌کنند استثناء هستند.
ابتلا به این نوع آلودگی‌ها می‌تواند با ضعیف کردن سیستم ایمنی و بنیه جسمانی بدن فرد را برای ابتلا به کرونا ویروس آماده‌تر نماید.
12 – مراجعه فوری به پزشک در صورت بروز علائمی نظیر تب، سردرد، گلودرد، سرفه و سرماخوردگی… حتی اگر این علائم خفیف یا ساده بنظر برسند.
به یاد داشته باشید سهل‌انگاری در این مورد می‌تواند هزینه‌های سنگین مادی و معنوی برایتان ایجاد کند.
هیچ عامل بیماری به خودی خود تکثیر پیدا نمی‌کند پس تلاش کنیم تا هوشیار بوده و ما ناقل ناخواسته کرونا ویروس نباشیم.
13 – از توجه به دستورالعمل‌های غیر کارشناسی، شایعات و نکاتی که بدون ذکر دلایل علمی بین مردم رواج پیدا می‌کند پرهیز کنید.
بخاطر داشته باشید که خرافات و اعمال نسنجیده نه تنها کمکی به شما در رفع یا پیشگیری از بیماریها نمی‌کند، بلکه می‌تواند مولد مشکلات جدیدی نیز برایتان باشد.
14 – تقویت سیستم ایمنی در مقابله با بیماریها کمک بزرگی به ما می‌کند.
رسیدگی به وضعیت بهداشتی و خوردن غذاهای مقوی و نیز نوشیدن مایعات کافی هم به‌نوبه خود نقش مهمی در درمان بیماریها دارد.
اما مطمئناً عمل به توصیه‌های خوراکی و دارویی موجود در فضای مجازی و محافل توسط افراد غیر متخصص و به تعداد بی‌شمار بی‌فایده است و فرصت رسیدگی جدی و بکارگیری راه‌حل‌های عاقلانه را از شما سلب خواهد کرد.
15 – تکرار شایعات و ایجاد هراس بی‌مورد درباره عوارض کرونا ویروس هم از مواردی است که مطلقاً به شناسایی آن کمکی نمی‌کند و نمی‌تواند مانع از شیوع آن گردد.
